Κρίσιμη καμπή για το GSI μετά την επίθεση Χριστοδουλίδη σε ΑΔΜΗΕ

Τη πλήρη διάσταση απόψεων μεταξύ Αθήνας και Λευκωσίας για το θέμα του GSI, που βρίσκεται εδώ και καιρό σε φάση εκτροχιασμού, αναδεικνύουν οι τελευταίες εξελίξεις για το καλώδιο, η σφοδρή επίθεση του Προέδρου Χριστοδουλίδη στον ΑΔΜΗΕ, καθώς και η σύσκεψη που συγκάλεσε εκτάκτως για σήμερα το απόγευμα στο Μαξίμου, ο Πρωθυπουργός.

Τις φωτιές άναψε η σκληρή δήλωση του Προέδρου Χριστοδουλίδη κατά του ΑΔΜΗΕ ότι «η κυπριακή κυβέρνηση δεν εκβιάζεται από κανένα» και ενώ είχε προηγηθεί δημοσίευμα του Φιλελεύθερου για επιστολή του Ελληνα Διαχειριστή προς τη ΡΑΕΚ με την οποία φέρεται να ζητά την άμεση καταβολή όλων των μέχρι σήμερα δαπανών, ύψους 251 εκατ. ευρώ, για να ακολουθήσει διάψευση από την ελληνική εταιρεία.

Σε μια προσπάθεια διαχείρισης του αδιεξόδου, καθώς είναι προφανής ο κίνδυνος να φανεί ότι Αθήνα και Λευκωσία βρίσκονται σε εντελώς διαφορετική γραμμή και πως το κοινό ανακοινωθέν της Ν. Υόρκης ότι «οι δύο κυβερνήσεις παραμένουν προσηλωμένες στο έργο», δεν έγινε παρά για λόγους επικοινωνίας, το Μαξίμου συγκάλεσε σύσκεψη υπό τον Πρωθυπουργό, με τη συμμετοχή των ΥΠΕΝ Στ. Παπασταύρου και του Δ. Συμβούλου του ΑΔΜΗΕ, Μ. Μανουσάκη.

Αμέσως μετά έγινε γνωστό ότι «ο Πρωθυπουργός ενημερώθηκε από την ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και την διοίκηση του ΑΔΜΗΕ για ζητήματα που αφορούν την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας- Κύπρου». Σύντομα (όχι όμως σήμερα) θα υπάρξουν σχετικές τοποθετήσεις της κυβέρνησης.

Την απόφαση για την έκτακτη σύσκεψη έλαβε ο Πρωθυπουργός από την Αμοργό όπου βρισκόταν, συμμετέχοντας στην εκδήλωση «Αμοργόραμα» για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος, μαζί με τον αρμόδιο υπουργό Σταύρο Παπασταύρου, καθώς κρίθηκε απαραίτητο να σταθμιστούν ξανά τα δεδομένα για το έργο, υπό το πρίσμα της έντασης της κυπριακής αντίδρασης.

Στη λογική αυτή καταβάλλεται προσπάθεια να πέσουν οι τόνοι μεταξύ Αθήνας και Λευκωσίας, χωρίς να είναι σίγουρο και ότι ο στόχος θα επιτευχθεί και ότι η διαχείριση του αδιεξόδου η οποία επιχειρείται από την ελληνική πλευρά, θα στεφθεί από επιτυχία.

Η ένταση της δήλωσης Χριστοδουλίδη

Το τι συνέβαλε ώστε ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας να προβεί σε μια τόσο επιθετική δήλωση, λέγοντας «η κυπριακή κυβέρνηση δεν εκβιάζεται, ο ΑΔΜΗΕ δεν ξέρει με ποιους έχει να κάνει», ωστόσο το μόνο βέβαιο είναι ότι η θέση της Λευκωσίας «πρώτα ξεκινούν οι έρευνες, μετά πληρώνουμε τα 25 εκατ. ευρώ» δεν έχει αλλάξει, παρά τη προσπάθεια που καταβλήθηκε στη Νέα Υόρκη, να φανεί πως οι δύο κυβερνήσεις συμπλέουν στο θέμα.

Σύμφωνα με μια ανάγνωση, που φυσικά μένει να επιβεβαιωθεί αν έχει βάση, η δήλωση Χριστοδουλίδη έγινε για εσωτερική κατανάλωση, καθώς πιέζεται από όσους είναι εναντίον του έργου, και άρα επιχειρεί να εμφανίσει το θέμα ως μια σύγκρουση μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και του ΑΔΜΗΕ, παρά ως μια σύγκρουση μεταξύ Αθηνών και Λευκωσίας, κάτι που προφανώς δεν επιθυμεί η κυπριακή (ούτε και η ελληνική) πλευρά.

Τι διεκδικεί ο ΑΔΜΗΕ

Σημειωτέον ότι στην απάντηση του ο ΑΔΜΗΕ «αναγνωρίζει και διεκδικεί τη συμφωνημένη πρώτη δόση των 25 εκατ. ευρώ για το 2025, και τίποτα περισσότερο όσον αφορά τις επενδυτικές δαπάνες του έργου (capex), και διαψεύδει την αυθαίρετη και αδιασταύρωτη πληροφορία του δημοσιεύματος περί άμεσης διεκδίκησης των 251 εκατ. ευρώ, το οποίο αποτελεί μέρος των 1,9 δις €, του έργου, και το οποίο θα ανακτηθεί στο βάθος χρόνου των 35 ετών απόσβεσης που έχει προσδιοριστεί ρυθμιστικά». 

Στη πράξη, η ελληνική πλευρά αναγνωρίζει ότι κάνοντας χρήση του συμβατικού της δικαιώματος υπέβαλε πράγματι ένσταση κατά της απόφασης της ΡΑΕΚ (της 31ης Ιουλίου 2025), καθώς εκείνη είχε αναγνωρίσει μόνο 82 εκατ. ευρώ από το σύνολο των 251 εκατ. ευρώ που είχε μέχρι τότε δαπανήσει ο ΑΔΜΗΕ για το έργο.

Στην ένσταση, όπως γράφει η ανακοίνωση του Διαχειριστή, αυτός «διεκδικεί την αναγνώριση από τη ΡΑΕΚ του συνόλου των πραγματικών δαπανών του έως σήμερα», προσκομίζοντας όλα τα απαραίτητα στοιχεία που πρέπει να ληφθούν υπόψη, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ζητά την άμεση ανάκτηση και των 251 εκατ.

Ο κινέζος μέτοχος και η γαλλική Nexans

Τα παραπάνω δεν πρέπει να προκαλούν έκπληξη στο βαθμό που το έργο βρίσκεται σε φάση εκτροχιασμού εδώ και καιρό και αρχίζουν να ενεργοποιούνται όλοι οι εμπλεκόμενοι με το θέμα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την οικονομική διάσταση της υπόθεσης.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες, η ένσταση κατά της απόφασης της ΡΑΕΚ, που υποβλήθηκε με τη λήξη της δίμηνης προθεσμίας, δηλαδή στις 30 Σεπτέμβριου, ήταν απαραίτητη να γίνει από τη διοίκηση της ελληνικής εταιρείας, προκειμένου να θωρακιστεί έναντι του κινδύνου να βρεθεί νομικά εγκαλούμενη από τον στρατηγικό της μέτοχο, δηλαδή τη κινεζική State Grid (συμμετέχει με 24% αλλά έχει λόγο στο μάνατζμεντ) ότι λόγω παράλειψης ενεργειών της, ο ΑΔΜΗΕ είναι εκτεθειμένος από τη μη αναγνώριση του συνολικού ποσού των δαπανών, ύψους 251 εκατ ευρώ.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες, η κινεζική πλευρά έχει διαμηνύσει στον ΑΔΜΗΕ ότι μέχρι να εισπράξει τη δόση των 25 εκατ. ευρώ δεν πρέπει να προβεί στη παραμικρή επιπλέον δαπάνη για το καλώδιο.

Επίσης, η όξυνση γύρω από το θέμα εκτιμάται ότι δεν είναι άσχετη και με τις πιέσεις που ασκεί ο κατασκευαστής του καλωδίου, δηλαδή η γαλλική εταιρεία Nexans, η οποία έχει να πληρωθεί από τον Ιούλιο και ανά πάσα στιγμή μπορεί να «πατήσει» του κουμπί του suspension στη κατασκευή του καλωδίου. Πιέσεις για τις οποίες είναι ενήμεροι τόσο η Κομισιόν, όσο φυσικά η Αθήνα και η Λευκωσία.

Η απόσταση μεταξύ Αθήνας και Λευκωσίας

Τα παραπάνω επιβεβαιώνουν ότι το κοινό ανακοινωθέν της Νέας Υόρκης των δύο ηγετών στο πλαίσιο της Γ. Συνέλευσης του ΟΗΕ, έγινε περισσότερο για επικοινωνιακούς λόγους, προκειμένου οι δύο πλευρές να εμφανιστούν ότι συμπλέουν σε ένα θέμα, που έχει δημιουργήσει τριβές στις διμερείς σχέσεις, χωρίς να έχει ουσία. Την περασμένη άλλωστε εβδομάδα ακολούθησε μια ακόμη άκαρπη τηλεδιάσκεψη με τη Κομισιόν, υπό τις ΡΑΑΕΥ, ΡΑΕΚ και ΑΔΜΗΕ, δίχως επί της ουσίας τη παραμικρή πρόοδο στις πολλές ακόμη ρυθμιστικές εκκρεμότητες.

Τα δεδομένα που οδηγούν σε ναυάγιο το έργο δεν έχουν αλλάξει. Το αίτημα του ΑΔΜΗΕ προς τη ΡΑΕΚ να του αναγνωρίσει το σύνολο των πραγματικών δαπανών ήταν μια προειλημμένη απόφαση, ενώ σταθερή παραμένει και η γραμμή στην ελληνική κυβέρνηση ότι στο βαθμό που η Λευκωσία δεν συμφωνήσει να αποδεσμεύσει το έσοδο των 25 εκατ ευρώ - η δόση για το 2025 που έχει εγκρίνει η ΡΑΕΚ, αλλά μπλόκαρε στη συνέχεια ο υπ. Οικονομικών Μ. Κεραυνός- η Αθήνα δεν προτίθεται να δαπανήσει άλλο διπλωματικό κεφάλαιο για τον GSI.

Η ανακοίνωση του ΑΔΜΗΕ

Ο ΑΔΜΗΕ διαψεύδει κατηγορηματικά πληροφορίες που περιλαμβάνονται στο δημοσίευμα της κυπριακής ιστοσελίδας philenews με τίτλο «Αποκαλυπτικό: Κήρυξε πόλεμο ο ΑΔΜΗΕ για το καλώδιο – Επιστολή βόμβα στη ΡΑΕΚ – Ετοιμάζεται για προσφυγή στη δικαιοσύνη», σχετικά με διεκδικήσεις του για το ύψος της προβλεπόμενης αποζημίωσης από την ΡΑΕΚ, όσον αφορά το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου.

Ο ΑΔΜΗΕ αναγνωρίζει και διεκδικεί τη συμφωνημένη πρώτη δόση των 25 εκατ. ευρώ για το 2025, και τίποτα περισσότερο όσον αφορά τις επενδυτικές δαπάνες του έργου (capex), και διαψεύδει την αυθαίρετη και αδιασταύρωτη πληροφορία του δημοσιεύματος περί άμεσης διεκδίκησης των 251 εκατ. ευρώ, το οποίο αποτελεί μέρος των 1,9 δισ. ευρώ, του έργου, και το οποίο θα ανακτηθεί στο βάθος χρόνου των 35 ετών απόσβεσης που έχει προσδιοριστεί ρυθμιστικά.

Ο λόγος που ο ΑΔΜΗΕ με βάση το προβλεπόμενο συμβατικό δικαίωμά του αιτήθηκε αναθεώρηση της απόφασης της ΡΑΕΚ της 31ης Ιουλίου 2025, είναι ότι η ΡΑΕΚ με αυτή την απόφαση δεν αναγνώρισε τα έξοδα που έχει κάνει ο Διαχειριστής έως σήμερα, παρά τα στοιχεία που έχει λάβει και παρά το γεγονός ότι η Ελληνική ρυθμιστική αρχή τα αναγνωρίζει.

Συγκεκριμένα η ΡΑΕΚ αναγνώρισε μόνο ποσό ύψους 82 εκατ. ευρώ, έναντι περίπου 251 εκατ. ευρώ, τα οποία αποτελούν βεβαιωμένες έως σήμερα επενδυτικές δαπάνες.

Ο ΑΔΜΗΕ αναγνωρίζει το προς ανάκτηση ποσό των 25 εκατ ευρώ για το 2025 ως έναντι του πραγματικού εσόδου του έργου, το οποίο ρυθμιστικά θα πρέπει να υπολογιστεί στη βάση του συνόλου των επενδυτικών δαπανών, όπως πράττει η ΡΑΑΕΥ, διεκδικεί για τον λόγο αυτόν την αναγνώριση από τη ΡΑΕΚ του συνόλου των πραγματικών δαπανών του έως σήμερα. Με την ένσταση προσκομίζονται όλα τα απαραίτητα στοιχεία που πρέπει να ληφθούν υπόψη.